Waar Strijd en emotie hand in hand gingen
Vluchtelingenkinderen en hun ouders van vijf gezinslocaties in Nederland demonstreerden samen met sympathisanten voor de bescherming van hun rechten. In totaal namen ruim 450 mensen deel aan demonstraties door het hele land. De demonstratietournee van ‘Geen kind aan de kant’, die afsloot met een solidariteitsdemo bij gezinsgevangenis Kamp Zeist, is dan ook zonder meer een succes te noemen.
In Nederland wonen meer dan duizend kinderen met hun ouders in zogenaamde ‘gezinslocaties’, vaak jaren achter elkaar. ‘Uitgeprocedeerde asielzoekers’ worden ze door de politiek en de media genoemd. Maar die term blijkt niet te kloppen: verreweg de meeste gezinnen hebben lopende procedures. Toch worden ze met uitzetting bedreigd, ondanks het feit dat de kinderen hier opgroeien of geboren zijn, zich hier hebben geworteld en wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat uitzetting dan onherstelbare ontwikkelingsschade aanricht.
Het is de praktische realiteit van het uitzettingsbeleid waartegen ‘Geen kind aan de kant’ protesteert: de invallen ’s ochtends vroeg door politieteams waarbij gezinnen uit hun omgeving worden weggerukt, het opsluiten van vluchtelingen in de gezinsgevangenis van Kamp Zeist en het uitzetten naar landen waar de kinderen in gevaar zijn en geen enkele toekomst hebben. Niet alleen voor degenen die dat overkomt, maar ook voor de achterblijvers: kinderen zien hun leeftijdsgenoten één voor één verdwijnen en het is onmenselijk om jarenlang in deze dreiging op te moeten groeien.
Iedere demonstratie werd begonnen met een moment waarop de kinderen zelf vragen beantwoordden van journalisten en belangstellenden. In heldere taal wisten zij haarfijn de vinger op de zere plek te leggen: het totale gebrek aan privacy en adequate medische zorg in de gezinslocaties, de stress van een leven in onzekerheid en de angst en het verdriet als leeftijdsgenoten worden uitgezet. Jongeren vertelden over het gebrek aan toekomstperspectief: vanaf het moment dat ze achttien worden, moet de school of opleiding worden afgebroken, terwijl ze graag door willen studeren.
Uit de antwoorden van de kinderen en jongeren blijkt al gelijk hoezeer zij onder druk staan in de gezinslocaties – procedures, wetten en beleid: het is deel van hun dagelijks leven en ze zijn ondanks hun leeftijd allemaal op de hoogte van de ins & outs. Het is dan ook een onthutsend beeld van de gezinslocaties dat ze in hun antwoorden naar voren brengen.
Tegelijkertijd weten ze scherp de essentie voorop te zetten: op een vraag van een belangstellende over de kwaliteit van het internet in de gezinslocaties, antwoordde Mary (17 jaar): “We staan hier niet voor betere internetverbindingen. Wij willen dat kinderen niet meer worden opgesloten of uitgezet. Daar staan we hier voor.”
Vrolijk en vastberaden
In Gilze-Rijen, waar de tournee werd geopend, trok een stoet van ongeveer zestig mensen door de straten. Er was een optreden van John Meulendijk, die speciaal voor de kinderen uit de gezinslocatie een liedje over het Kinderpardon had geschreven. Tijdens de route begeleidde hij de leuzen op zijn gitaar, waardoor het een bijzonder vrolijk geheel werd. Sprekers waren Peter Storm uit Tilburg en Brit de Jong van Vrouwen Tegen Uitzetting.
Brit de Jong: “Als iedereen zou weten wat er in de gezinslocaties gebeurt, zou half Nederland woedend zijn, dat we zoiets toelaten. Die locaties moeten dicht, dit kan gewoon niet.” “Wat is nou één van de grote problemen? Niemand controleert de IND. Er is gewoon geen toezicht op. Ze gaan hun gang en ze kunnen doen wat ze willen. En dat moet dus anders.”
Maar degenen die het meest aan het woord zijn geweest (en in sommigen herkennen we echt wel de activisten van de komende generatie!) zijn de kinderen en jongeren zelf: met geïmproviseerde speeches, adviezen aan de overheid en het ter plekke gezongen lied ‘Waarom moet ik gaan?’ van Kinderen voor Kinderen.
Stil staan bij zij die zijn uitgezet
In Katwijk, waar vrijwel alle vluchtelingen uit de gezinslocatie waren gekomen, was wegens de zondagsrust gekozen voor een ingetogen betoging. Hier werd voor de ruim 120 deelnemers het indringende verhaal voorgelezen van één van de jongeren die vorig jaar was uitgezet en werd er een minuut stilte gehouden voor alle leeftijdsgenoten die zijn uitgezet of verdwenen.
Dat het een ingetogen betoging had moeten worden, was trouwens niet te merken aan de kinderen die voorop liepen met de frontbanner: die lieten hun leuzen duidelijk horen. Marriët van Bommel sprak namens Doorbraak en de Fabel van de Illegaal. Eén van de inwoners van Katwijk, nauw betrokken bij de kinderen van de gezinslocatie en door hen dan ook met gejuich begroet, raadde iedereen aan om op 6 juni de documentaire ‘Vergeet mij niet’ te kijken. Deze docu is opgenomen op de basisschool van de gezinslocatie in Katwijk en geeft een helder beeld van de spanning die de kinderen dagelijks ervaren (NPO2 om 20:30u).
Strijdbaar
De laatste demonstratie van dit eerste weekend vond plaats in Den Helder. De gezinslocatie in Den Helder is één van de kleinste gezinslocaties en er waren dan ook minder mensen dan in Katwijk. Maar het relatief kleine aantal van de groep (iets meer dan zestig kinderen, ouders en sympathisanten) werd ruimschoots goed gemaakt door de strijdbaarheid van de kinderen: leuzen als ‘Wij blijven hier!’, ‘Eerlijk Kinderpardon!’ en zelfs ‘IND, weg ermee!’ schalden door de straten. De kinderen gaven ook duidelijke adviezen aan de overheid, zoals: “Een eerlijk kinderpardon voor alle kinderen”, “Een gezinslocatie moet op een gezinslocatie lijken en niet op een gevangenis” en “Als je achttien bent en nog steeds in een gezinslocatie woont, dan moet je gewoon kunnen blijven studeren”.
Alette Jurgens van STIL was hier één van de sprekers. Alette Jurgens: “Het Kinderpardon… pardon? Het Kinderpardon is een hele slechte regeling die in de eerste plaats niet eens gericht is op kinderen. In het hele ‘Kinderpardon’ zie ik geen kinderen en ook geen pardon. Het moet gewoon veel eenvoudiger: vijf jaar verblijf in Nederland, dan een verblijfsvergunning voor het hele gezin.”
Ook sprak één van de ouders uit de gezinslocatie: “De overheid heeft een wet gemaakt om de levens van kinderen te beschermen: het Kinderpardon. Als de overheid deze wet maakt, moet de overheid zich ook aan die wet houden.”
Kinderpardon?
De tweede demonstratietournee begon in Amersfoort. Het was misschien niet één van de grootste demonstraties, maar wel degene die het meest bekijks trok, ook omdat de samba-band van Rythms of Resistance de demonstratie begeleidde en er een vrolijk geheel van maakte. Ook in Amersfoort werd de demonstratie begonnen met een persconferentie en gaven jongeren antwoord op vragen van journalisten en belangstellenden.
Eén van de jongeren uit Amersfoort brengt de absurditeit van de Kinderpardonvoorwaarde helder onder woorden: “Je zit in een procedure om een verblijfsvergunning aan te vragen en dan zeggen ze tegen jou: je moet meewerken aan je terugkeer. Dus je moet proberen terug te gaan, terwijl je hier wil blijven. Echt veel logica zit daar niet in, volgens mij.”
Na de persconferentie liep de hele groep, van ongeveer 70 deelnemers, door het centrum van Amersfoort, waar veel geflyerd werd onder de voorbijgangers. Onderweg kwam er een groep mensen hun kantoor uit om te applaudisseren voor de kinderen.
Hadrian, inwoner van Amersfoort en één van de praktische ondersteuners van de ‘Geen kind aan de kant’ demonstratietournee, zei in zijn speech: “Dit is de trieste situatie in Nederland. Een situatie waar je de voorpagina van elke krant haalt als je vluchtelingen schoffeert. Een situatie waar je uitgehoond en beledigd wordt als je tegen de xenofobie in gaat. Maar nog veel erger, een situatie waar het verhaal van vluchtelingen zelf niet eens zichtbaar is! En daarom ben ik blij dat hier nu vluchtelingen staan om hun verhaal te doen, om te laten zien dat jullie bestaan. Want in dat hele zogenaamde ‘publieke debat’ – ik walg al van de term – worden jullie keer op keer vergeten en tot stilzwijgen gedwongen.”
Indringend
Ondanks het vroege tijdstip op de zondagochtend waren er veel mensen naar de demonstratie in Emmen gekomen – de hele groep bestond uit ongeveer 120 mensen. Het was één van de meest emotionele demonstraties van de hele tournee. Veel kinderen vertelden over hun angst om terug te moeten keren naar landen waar ze in gevaar zijn of geen toekomst hebben. Naast de kinderen, jongeren en ouders die aan het woord kwamen tijdens de demonstratie, waren er ook andere sprekers. AFA Fryslân en BBB Friesland waren afgereisd naar Emmen, met Sytze als spreker.
Gert-Jan uit Rotterdam: “Toen ik al jullie verhalen hoorde, dacht ik: ik hoor eigenlijk geen kinderen praten. Ik hoor eigenlijk grote mensen met grote problemen praten. En dat maakt mij heel erg verdrietig.” Gert-Jan (hij organiseerde veel van de demonstraties bij detentiecentrum Rotterdam) vertelde verder ook over hoe hij ziet dat volwassenen door de asielmachine beschadigd zijn en – ondanks een verblijfsvergunning – nog steeds ’s nachts wakker worden van de angst en hij sprak de hoop uit dat de kinderen dit bespaard zou blijven.
Eén van de kinderen vertelt hoe ze de constante angst het moeilijkst vindt in haar leven en over de demonstratie zei ze: “Ik vind het heel fijn dat we hier allemaal zijn, dat we dit doen voor elkaar.” Een ander zei: “We weten niet zeker wat onze toekomst wordt en een keer wil ik zeker weten of ik iets kan worden en of ik een mooie toekomst krijg.”
Erma de Vries, inwoonster van Emmen die met de kinderen in de gezinslocatie werkt, zei onder andere: “De toekomst van deze kinderen ligt in Nederland.
Joke Kaviaar van de AAGU zei onder meer: “Er is veel toegestaan om migranten te weren, af te schrikken en kwijt te raken. En toch blijven mensen naar Europa vluchten, ook al is dat gevaarlijk. En toch blijven mensen er alles aan doen om niet gedeporteerd te worden. En zij hebben gelijk. En jullie hebben gelijk, die hier vandaag demonstreren voor jullie rechten. Daar is veel moed voor nodig want de DT&V oefent zware druk uit en bedreigt mensen.
Ik heb groot respect voor jullie. Het is niet voor niets dat mensen liever hier blijven, ook al worden ze tot wanhoop gedreven. Wie in deze situatie toch liever hier blijft, heeft daar alle reden toe. Als Klaas Dijkhoff zegt dat het kinderpardon in balans is terwijl het overgrote deel van de kinderen wordt afgewezen, dan bedoelt hij daarmee dat het goed lukt zoveel mogelijk kinderen af te wijzen. Dijkhoff, Rutte en Samsom moeten zich heel diep schamen omdat ze het wagen te doen of het beleid redelijk is. Maar er is niets redelijk en in balans aan opsluiting en deportaties. En het kinderpardon, dat bestaat niet echt.”
Helemaal aan het einde van de demonstratie in Emmen nam een oudere mevrouw, die spontaan was meegelopen, het woord. Zij had de Tweede Wereldoorlog nog meegemaakt en kon zich – na al die jaren – nog herinneren hoe het voelde als klasgenoten van haar ineens verdwenen omdat ze waren opgepakt. Ze zei: “Nu gebeurt precies hetzelfde en niemand realiseert zich dat mensen voor hun leven getekend zijn.”
Actieknuffels
Aan het einde van iedere demonstratie was er nog een verrassing voor de kinderen: er werden actieknuffels uitgedeeld. Deze knuffels waren eerder deel geweest van een protestactie bij het Ministerie van Veiligheid en Justitie tegen het uitzetten van kinderen.
Kamp Zeist
De laatste demonstratie van de tournee vond plaats bij gezinsgevangenis Kamp Zeist. Naast de busdeelnemers van de tournee waren er demonstranten uit het hele land op af gekomen. Met veel lawaai en boodschappen in allerlei talen werd solidariteit betoogd voor de mensen die opgesloten zitten in Kamp Zeist.
Wordt vervolgd
De demonstratietournee was een succes, maar de strijd is nog niet gestreden. ‘Geen kind aan de kant’ gaat dan ook door met acties om de rechten van kinderen in gezinslocaties voorop te plaatsen. Hou de website geenkindaandekant.nl in de gaten voor nieuws!
