Aan het woord is mw. mr. Karin Kloosterboer, kinderrechtendeskundige van UNICEF Nederland en voorzitter van de Werkgroep Kind in AZC.
Vanuit uw expertise, wat zijn volgens u de gevolgen voor kinderen van de (dreiging van) arrestaties door de vreemdelingenpolitie op de gezinslocaties?
Voor de kinderen betekent dat zeer veel onnodige en extra stress bovenop de toch al uitzichtloze situatie waarin de gezinnen zich bevinden. Het is bijna onmogelijk voor kinderen om hierin een leven op te bouwen.
Als gezinnen worden meegenomen door de vreemdelingenpolitie, dan worden ze daarna opgesloten in de gesloten gezinsvoorziening Kamp Zeist. Wat heeft dat volgens u voor gevolgen?
Zoals we met de coalitie Geen kind in de cel ook steeds hebben bepleit: vreemdelingenkinderen mogen niet worden opgesloten vanwege het enkele feit dat ze vreemdeling zijn (en geen verblijfsvergunning hebben). Alleen als er geen enkel ander alternatief is voor opsluiting (maar dat is er doorgaans wel) dan mag detentie plaatsvinden. En dan zijn er alsnog andere eisen, zoals dat het alleen voor de kortst mogelijke duur mag en in een kindvriendelijke omgeving. Zo bepaalt het VN-Kinderrechtenverdrag. Opsluiten van kinderen heeft allerlei nare gevolgen voor kinderen, waar ze hun hele leven last van hebben, zoals we ook hebben laten zien in onze publicatie ‘Papa, hebben we iets ergs gedaan?’.
De kinderen die achterblijven in de gezinslocaties zien hun leeftijdsgenoten verdwijnen door arrestatie en uitzetting. Hoe is dat voor de kinderen?
Het is ontwrichtend en beschadigend om dit als kind mee te maken, zowel voor kinderen die hetzelfde lot boven het hoofd hangt als voor klas- en leeftijdsgenoten van kinderen die het meemaken.
Er is een spanningsveld tussen de rechten en belangen van de kinderen en jongeren in de gezinslocaties enerzijds en overheidsbelangen anderzijds. Wat is volgens u de oorzaak van dit spanningsveld?
Zoals in de vraag al wordt gezegd: de belangen staan haaks op elkaar. De overheid wil zo weinig mogelijk mensen toelaten in Nederland (en uitstralen dat het geen pretje is om naar Nederland te komen) en individuele asielzoekers zoeken bescherming en zullen dat doen totdat ze erbij neervallen. Ook op dit punt is het VN-Kinderrechtenverdrag glashelder: het belang van kinderen moet voorop staan.
Vanuit uw vakgebied en expertise, wat zouden uw aanbevelingen zijn aan de beleidsmakers en beleidsuitvoerders?
Als Werkgroep Kind in AZC hebben we in diverse rapporten al aanbevelingen gedaan voor wat betreft de opvang. (zie www.kind-in-azc.nl). In het rapport ‘Kind in het centrum’ staan 65 aanbevelingen op allerlei gebieden. Die gelden ook voor kinderen in gezinslocaties.
Het zou goed zijn als beleidsmakers zouden beginnen met het laten stoppen van de vele verhuizingen en de gezinnen opvang bieden op één plek die kindvriendelijk is en waar ouders in staat worden gesteld om hun kinderen te ondersteunen. Verder moeten gezinnen vanaf het moment van aankomst begeleid worden, zodat je geen lamgeslagen mensen krijgt die niks meer willen. Ondersteunen in plaats van ontkrachten.
Wat procedures betreft hebben we snelle en goede procedures nodig. Bij een goede procedure hoort ook een individuele belangenafweging. Er moet gekeken worden naar de positie van kinderen, ook als zij hier met hun gezin komen. UNICEF heeft onlangs enkele Child Notices uitgebracht (zie www.unicef.nl/wat-doet-unicef/kinderrechten-in-nl/child-notices/) waarin de kindersituatie in landen van herkomst wordt beschreven. Die kunnen worden gebruikt bij het bepalen wat in het belang van kinderen is.
Er moet duidelijkheid binnen een bepaalde termijn komen en een eerlijke kinderpardonregeling. Ook daar hebben we al over geschreven in het rapport ‘Kind in het centrum’.
Kort samengevat: behandel anderen zoals je zelf behandeld zou willen worden.
En wat zouden uw aanbevelingen zijn aan de kinderen, jongeren en hun ouders zelf?
Ik zou zeggen: zoek steun in je omgeving en probeer mensen en organisaties te vinden die je helpen na te denken over een toekomst in Nederland of elders.
Probeer zoveel mogelijk regisseur over je eigen leven te blijven, hoe lastig ook in deze situatie.
En probeer ondertussen zoveel mogelijk je leven te leiden en dat van je kinderen te ondersteunen.
Maar ik weet wel dat het allemaal adviezen zijn, die makkelijk vanaf de zijlijn te geven zijn, maar des te lastiger uit te voeren zijn als je in de omstandigheden zit waarin deze gezinnen zitten.
